Economically Active Population Survey Economically inactive persons Inactive population by marital status, sex and age group Unidades: Miles Personas Total Single men/Single women Married men/Married women Widowers/Widows Separated or Widows/Widowers 2023QIV 2023QIII 2023QII 2023QI 2022QIV 2022QIII 2022QII 2022QI 2021QIV 2021QIII 2021QII 2021QI 2023QIV 2023QIII 2023QII 2023QI 2022QIV 2022QIII 2022QII 2022QI 2021QIV 2021QIII 2021QII 2021QI 2023QIV 2023QIII 2023QII 2023QI 2022QIV 2022QIII 2022QII 2022QI 2021QIV 2021QIII 2021QII 2021QI 2023QIV 2023QIII 2023QII 2023QI 2022QIV 2022QIII 2022QII 2022QI 2021QIV 2021QIII 2021QII 2021QI 2023QIV 2023QIII 2023QII 2023QI 2022QIV 2022QIII 2022QII 2022QI 2021QIV 2021QIII 2021QII 2021QI Both sexes Total 16.741,5 16.479,5 16.573,5 16.693,5 16.648,6 16.443,2 16.445,7 16.502,2 16.418,2 16.201,6 16.417,6 16.766,7 4.889,3 4.652 4.736,5 4.875,8 4.803,2 4.590,7 4.701,4 4.775,6 4.809,3 4.515,2 4.668,5 4.894 8.287,1 8.252,8 8.277,5 8.257,4 8.310 8.302,4 8.248,3 8.255,8 8.115,2 8.261,8 8.296,1 8.400,1 2.595,7 2.582,7 2.586,4 2.593,3 2.587,5 2.620,8 2.608,7 2.598,8 2.637,2 2.592,8 2.598,9 2.589,9 969,5 992 973 967 947,9 929,3 887,2 872 856,5 831,7 854,2 882,7 From 16 to 19 years 1.810 1.692,2 1.730,9 1.776,2 1.764,6 1.674,3 1.681,5 1.699 1.711,7 1.630,5 1.676,3 1.728,7 1.807,8 1.691,3 1.730,2 1.776,2 1.763,6 1.673,1 1.678,5 1.697,3 1.709 1.628,2 1.673,9 1.727,8 2,2 0,9 0,7 .. 1 1,2 3 1,4 2,7 2,4 2,3 0,9 .. .. .. .. .. .. .. 0,3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. From 20 to 24 years 1.160,4 1.039,7 1.134,1 1.176,4 1.153,1 1.039,2 1.080,7 1.154,9 1.164,2 1.024,8 1.095,2 1.177,9 1.141,6 1.020,5 1.114 1.151,8 1.134,6 1.022,4 1.065,8 1.136,9 1.147,3 1.007,1 1.082,6 1.162,7 18,8 18,8 19,8 24,7 18,5 16,4 13,8 17,6 16,9 17,7 11,8 14,6 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 0,4 0,3 .. .. 0,4 1,1 0,5 .. .. 0,8 0,5 From 25 to 29 years 380,6 397,2 381,6 403,6 405,7 397,6 391,6 390,6 381 359,1 374,7 419,5 321 337,8 325,5 345,9 342,1 331,5 322,1 336,9 322 309,9 315,2 349 55,6 58 55,1 56,4 59,9 61,9 64,8 48,3 57 46,6 56,6 69,3 0,5 .. .. .. .. 0,9 0,7 1,3 1,2 1,1 1,1 .. 3,5 1,3 0,9 1,2 3,7 3,3 4 4,1 0,8 1,5 1,8 1,2 From 30 to 34 years old 299,3 289,1 281,9 303,7 330 315,7 309,5 315,8 332,3 319,6 313,9 345,4 188,1 168,4 162,9 178,5 194,9 188,6 196,9 191,5 206,7 191,8 194,8 209,8 107,1 111,6 113,9 118,4 126,8 119 105,6 116,7 119 121 113,4 130,8 .. .. 0,3 0,4 0,5 0,4 0,2 0,1 0,1 0,7 0,2 0,2 4,1 9,2 4,9 6,4 7,9 7,7 6,7 7,4 6,4 6,1 5,4 4,7 From 35 to 39 years old 300,2 295,6 305,7 310,2 300,2 325,7 351,6 335,5 324,2 326,5 347,3 366,7 138,8 126,1 137,3 143,5 138 149,1 164,6 159,5 154,4 143,7 145,3 168 147,8 152,4 151 153,2 149,8 163,5 167,7 165,3 160,5 168,1 183,1 183 1,2 1,7 1 0,2 0,2 0,3 1,3 1 0,8 1,7 1 1,2 12,5 15,4 16,3 13,3 12,3 12,7 18 9,8 8,5 13 18 14,5 From 40 to 44 years 368,7 379,3 372,5 366,8 353,7 385,4 382 389,8 368,9 366,9 380,5 452,7 142,1 138,9 143 129,5 118,1 121,9 130,8 131,8 130,4 130,8 134,8 176,7 206,2 212,8 207,8 203,9 206,5 241,2 229,7 234 212 212,2 220,7 244 2,1 4,3 2,9 4,9 4,2 3,2 2,9 2,4 2,9 1,9 3,3 3,1 18,2 23,4 18,7 28,5 24,8 19 18,7 21,7 23,6 22 21,8 28,9 From 45 to 49 years old 446,7 478 457 460,9 445 473,1 467,9 457,2 453,8 490,7 497,4 505,4 134,7 150,9 130,5 138,4 126,3 126,2 137,5 131,7 132 140,9 146,7 131 263,4 279,6 269 267 275,7 296,2 290,9 272,8 268,8 292,2 292 314,9 6,9 8,3 10,9 11,8 8,9 9,5 6,1 6 7,8 9,1 8 7,9 41,7 39,2 46,6 43,8 34,2 41,2 33,4 46,7 45,2 48,5 50,8 51,6 From 50 to 54 years old 567,6 560,2 573,8 586,1 590,3 591,9 578,9 576,2 576,2 597,1 620,3 645,8 121 129,2 128,3 140 138,3 131,3 120,8 114,7 121,6 122,2 122,8 127,9 363,9 353,6 362 367,3 365,9 367 370,4 382,1 376,1 394,5 406,2 424,3 22,8 21,1 20 19,5 21,9 25,3 23 19,2 18,4 18,9 23,4 21,2 59,9 56,3 63,4 59,3 64,2 68,4 64,6 60,2 60,1 61,5 67,8 72,3 From 55 to 59 years old 796,3 815,7 838 827 860,6 861,4 850,7 861,1 824,1 842,2 868,4 850,6 128,2 126,9 125,9 129,3 120,1 115,9 124,1 122,2 133,8 116,2 118,6 120,6 542 554,4 574,6 569,3 598,5 603,4 577,8 597,5 558,2 595,1 606,9 596,2 37,3 39,2 44,5 41,7 47,4 49,5 47,6 45,2 45,4 47,2 52,6 42,1 88,8 95,2 93,1 86,8 94,6 92,6 101,3 96,2 86,7 83,7 90,3 91,8 From 60 to 64 years old 1.380,5 1.379 1.401 1.432,6 1.438,8 1.426,8 1.425,6 1.442,4 1.438,3 1.425 1.465,4 1.509 162,5 154,1 151,8 154,3 141,7 148,8 145,9 135,2 133,7 119,4 128,7 135,6 960,5 949,7 974,4 1.003,2 1.017,2 995 1.010,2 1.033,8 1.024,2 1.030,9 1.066,1 1.098,2 108,1 110,4 105,6 109,4 116,2 120 129,6 120,3 124,8 127,3 125,8 124,8 149,5 164,8 169,3 165,8 163,6 163,2 139,9 153,1 155,6 147,5 144,9 150,4 From 65 to 69 years old 2.448,7 2.430,6 2.387,1 2.400,1 2.368,8 2.359,6 2.312 2.319,8 2.273,2 2.298,3 2.278,5 2.291,9 199,9 203,7 185,6 189,3 193,2 201,6 202 201,9 196,6 196,3 193,7 187,7 1.729,6 1.706 1.688,4 1.682,2 1.666,4 1.649,9 1.630,2 1.648,9 1.599,1 1.646,9 1.639,2 1.650,8 257 257,3 256 271,4 269,4 277,7 262,5 264,2 275,7 257,1 250,7 250,2 262,2 263,5 257,1 257,2 239,9 230,5 217,3 204,9 201,9 198 194,9 203,3 70 and over 6.782,4 6.722,8 6.709,7 6.650 6.637,8 6.592,4 6.613,7 6.559,9 6.570,2 6.520,7 6.499,7 6.473,1 403,8 404,2 401,4 399,3 392,4 380,4 412,4 416,1 421,9 408,7 411,4 397,4 3.889,9 3.854,9 3.860,6 3.812 3.823,8 3.787,7 3.784,3 3.737,6 3.720,5 3.734,3 3.697,9 3.673,2 2.159,7 2.140,5 2.145,2 2.134,1 2.118,8 2.133,9 2.134,8 2.138,7 2.160,1 2.127,9 2.132,8 2.139,2 329 323,2 302,5 304,6 302,8 290,4 282,2 267,5 267,7 249,9 257,6 263,3 Males Total 7.198,1 7.012,7 7.072,2 7.200,8 7.105,1 6.948 7.018,2 7.043,3 7.013,5 6.877,3 7.012 7.177,9 2.470,3 2.324,1 2.365 2.484,6 2.392,2 2.276,1 2.391,8 2.420,2 2.437,2 2.276,9 2.378,2 2.491,9 3.830,7 3.788,5 3.806,8 3.806,2 3.831,4 3.787,4 3.778,9 3.780,2 3.730,9 3.772,4 3.804,7 3.843,1 471,2 466,8 472 489,9 472,1 482,1 483,3 492,6 495,3 494,2 491 495,2 425,8 433,4 428,4 420,1 409,4 402,4 364,2 350,3 350,1 333,8 338,1 347,7 From 16 to 19 years 919,8 848,9 882,7 915,5 890,8 848,1 862 860,9 870,3 832,1 847,4 877,4 919,8 848,2 882,5 915,5 890,8 847,8 861,4 860,5 869,9 832,1 847,2 877,2 .. 0,7 0,2 .. .. 0,3 0,6 0,1 0,4 .. 0,2 0,2 .. .. .. .. .. .. .. 0,3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. From 20 to 24 years 557,9 494 539,3 575,4 560,1 488,2 526,8 561,2 572,5 493,8 537,9 566,7 557,9 493,5 539,1 575 560,1 488,2 526,8 561,1 570,5 492,7 537,5 565,1 .. 0,4 0,3 0,4 0 0,1 .. 0,1 2,1 1,1 0,4 1,6 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. From 25 to 29 years 167,8 177,4 158,7 174,2 162,1 163,6 166,1 175,8 172,7 166,9 175,3 199,3 160 173,1 154,8 171 155,7 160,9 164,6 172,3 168,2 165,6 170,2 191,4 5,9 4,4 3,9 3,2 5,3 2,6 1,5 2,6 4,5 1,4 4,7 7,6 .. .. .. .. .. .. .. 0,4 .. .. .. .. 1,9 .. .. .. 1,1 .. .. 0,6 .. .. 0,4 0,3 From 30 to 34 years old 114,6 97 91,3 107,9 119,4 120,1 119,8 115,1 129,1 112,2 109,9 128 97,1 77,6 77,8 88,1 105,3 98,4 110,3 98,7 111 101,4 97,7 103,7 15,8 16,4 12,4 18,2 13,2 18,9 8,5 14,5 14,9 8,4 10,9 24 .. .. .. .. .. .. .. .. .. 0,7 .. .. 1,7 3 1 1,6 1 2,8 1 2 3,2 1,5 1,3 0,3 From 35 to 39 years old 89,7 79,2 99,2 99,9 98,9 94,7 111,6 104,1 100,9 91,3 109,6 113,9 68 60,9 71,1 74,5 72,4 66,1 77,3 81,6 72,5 65,8 74,5 83,9 17,7 15,7 25,9 22,3 24,4 24,2 29,5 20,3 25 21,5 30,2 27,3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 4 2,6 2,2 3,1 2,1 4,4 4,7 2,1 3,4 3,9 4,8 2,8 From 40 to 44 years 110,7 111,4 108 115,8 101,5 111 105,3 114,2 112,8 109,6 113,2 149,6 74,1 70 66,1 67,4 56,5 60,6 68 65,2 66,9 64,5 63,4 93,5 29,3 30,2 35,2 37,3 35,9 45,2 31,7 41,7 37,1 38 44,6 49,7 .. 1,1 0,2 0,2 0,1 0,8 0,6 .. 0,1 0,1 .. 0,5 7,4 10,1 6,5 10,9 9 4,4 5,1 7,2 8,7 6,9 5,2 5,8 From 45 to 49 years old 147,2 171,3 143,3 148,9 138,5 145,6 137,3 135,9 125,6 137,2 161,7 163,3 74,8 86,1 73,1 80,3 70,1 70,9 74,1 70,1 67,2 73 85,6 82 58,6 71,2 54,4 53,3 55,7 58,5 49,4 50,8 44,7 51 59,5 67,5 2,4 2,7 3,9 1,5 1,9 2 0,3 .. 1,7 1,4 0,6 0,5 11,4 11,3 11,8 13,8 10,8 14,1 13,5 15,1 12,1 11,9 16 13,3 From 50 to 54 years old 184,1 185,9 188,4 203,6 195,1 176,8 188,5 181,6 180,5 193,7 185,5 203,4 74,7 84 80,5 85,6 79,1 75,9 73,9 70,3 71 77,8 82,2 79,4 85,3 76,9 77,7 91,6 90,5 81,1 91,6 88,8 89,2 93 82,1 96,6 2,4 3,8 4,2 3,6 2,9 0,9 1 1,8 1,7 2 1,7 1,9 21,6 21,3 26 22,9 22,7 18,9 22 20,7 18,7 20,9 19,5 25,6 From 55 to 59 years old 266,8 272,6 287,9 294 298,7 296,6 293,8 297,2 285,2 293,9 315,4 301,8 74,5 73 76,1 79,8 76,7 75,3 80 81,4 88,1 75,6 76,9 75,1 147,6 150,7 164 168,9 173,2 173,1 165,1 171,9 156,7 174,9 190,2 175,6 4,3 4,3 3,8 4,7 5 6 5,7 4,7 5 6,3 5,5 5,2 40,4 44,6 43,9 40,5 43,8 42,3 43 39,2 35,4 37,1 42,8 45,9 From 60 to 64 years old 596,9 572,8 597,7 613,8 605 600,3 609,4 625,8 612 601,4 631,9 650,5 92,6 88 85,5 85,5 70 76,6 78,9 78 74,8 68,2 80,4 80,4 414,6 395,7 415,8 433,4 438,9 427,2 447 459,3 445,1 444 462,2 475,4 18,8 14,2 15,6 19,4 18 18,1 20,2 18,2 22 24,6 24,1 29,1 70,9 74,9 80,8 75,5 78,1 78,5 63,3 70,3 70,1 64,7 65,1 65,7 From 65 to 69 years old 1.159,4 1.143,9 1.120,4 1.121,2 1.120,1 1.098,7 1.081,2 1.078,4 1.055,3 1.064,2 1.054,9 1.057,6 110,3 104,8 94,1 96,2 100 102,7 103,6 106,8 98,9 94,7 92,3 92,6 881,6 867,5 848 840 844,3 836,5 831,4 830,7 819,4 839,8 842,4 839,3 55,4 57,3 60,8 66 65,6 53,8 53,3 57,7 55 46,6 45,6 47,4 112,1 114,1 117,6 119 110,1 105,6 93 83,1 82 83,2 74,6 78,4 70 and over 2.883,1 2.858,3 2.855,3 2.830,6 2.814,7 2.804,3 2.816,5 2.793,1 2.796,6 2.781,1 2.769,3 2.766,3 166,4 164,9 164,3 165,8 155,4 152,5 173 174,3 178,4 165,5 170,2 167,5 2.174,4 2.158,6 2.169,1 2.137,6 2.150,1 2.119,7 2.122,6 2.099,4 2.091,7 2.099,4 2.077,5 2.078,4 387,9 383,4 383,6 394,5 378,6 400,5 402,2 409,5 409,8 412,4 413,4 410,7 154,4 151,4 138,4 132,7 130,7 131,5 118,7 109,9 116,7 103,7 108,2 109,7 Females Total 9.543,4 9.466,8 9.501,3 9.492,7 9.543,5 9.495,2 9.427,5 9.458,9 9.404,7 9.324,3 9.405,7 9.588,9 2.419 2.328 2.371,5 2.391,1 2.411 2.314,6 2.309,6 2.355,5 2.372 2.238,3 2.290,3 2.402,1 4.456,3 4.464,3 4.470,7 4.451,2 4.478,7 4.515 4.469,4 4.475,6 4.384,3 4.489,4 4.491,4 4.557 2.124,5 2.115,9 2.114,4 2.103,4 2.115,4 2.138,7 2.125,4 2.106,2 2.141,9 2.098,7 2.107,9 2.094,7 543,6 558,6 544,6 546,9 538,5 526,9 523 521,7 506,4 497,9 516,1 535,1 From 16 to 19 years 890,2 843,3 848,2 860,7 873,8 826,2 819,5 838,1 841,4 798,4 828,8 851,3 888 843,1 847,6 860,7 872,8 825,3 817,1 836,8 839,1 796,1 826,7 850,6 2,2 0,2 0,5 .. 1 0,9 2,4 1,3 2,2 2,4 2,1 0,7 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. From 20 to 24 years 602,5 545,8 594,8 601 592,9 550,9 554 593,7 591,7 531 557,3 611,1 583,7 526,9 575 576,8 574,5 534,2 539 575,8 576,9 514,4 545,1 597,5 18,8 18,4 19,5 24,2 18,5 16,3 13,8 17,5 14,8 16,6 11,4 13 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 0,4 0,3 .. .. 0,4 1,1 0,5 .. .. 0,8 0,5 From 25 to 29 years 212,8 219,7 222,9 229,5 243,6 234,1 225,5 214,8 208,4 192,1 199,4 220,2 161 164,8 170,8 175 186,4 170,6 157,5 164,7 153,9 144,4 145 157,6 49,7 53,6 51,2 53,2 54,6 59,3 63,3 45,7 52,5 45,2 51,9 61,7 0,5 .. .. .. .. 0,9 0,7 0,9 1,2 1,1 1,1 .. 1,6 1,3 0,9 1,2 2,6 3,3 4 3,5 0,8 1,5 1,4 0,9 From 30 to 34 years old 184,7 192,1 190,7 195,8 210,6 195,6 189,7 200,6 203,2 207,5 204 217,4 90,9 90,7 85,1 90,4 89,6 90,1 86,6 92,8 95,7 90,4 97,1 106,1 91,4 95,2 101,5 100,3 113,6 100,2 97,1 102,2 104,1 112,6 102,5 106,8 .. .. 0,3 0,4 0,5 0,4 0,2 0,1 0,1 .. 0,2 0,2 2,4 6,2 3,9 4,8 6,9 4,9 5,7 5,4 3,3 4,5 4,1 4,4 From 35 to 39 years old 210,5 216,4 206,5 210,3 201,3 231 240 231,4 223,3 235,2 237,8 252,8 70,7 65,3 66,2 69 65,6 83 87,3 77,9 81,9 77,9 70,7 84,1 130,1 136,7 125,1 130,9 125,4 139,4 138,2 144,9 135,5 146,6 152,9 155,7 1,2 1,7 1 0,2 0,2 0,3 1,3 1 0,8 1,7 1 1,2 8,5 12,8 14,2 10,2 10,1 8,3 13,2 7,6 5,2 9,1 13,2 11,8 From 40 to 44 years 258 267,8 264,5 250,9 252,1 274,4 276,7 275,7 256,2 257,4 267,3 303,1 68 68,9 76,9 62,1 61,6 61,3 62,8 66,6 63,5 66,3 71,4 83,2 176,9 182,6 172,6 166,6 170,7 196 198 192,2 174,9 174,2 176,1 194,3 2,1 3,1 2,8 4,7 4,1 2,5 2,3 2,4 2,8 1,8 3,3 2,6 10,9 13,3 12,2 17,6 15,8 14,6 13,6 14,5 14,9 15,1 16,5 23,1 From 45 to 49 years old 299,5 306,6 313,8 312 306,5 327,5 330,6 321,2 328,2 353,5 335,7 342,1 59,8 64,8 57,4 58,1 56,2 55,3 63,4 61,6 64,8 67,9 61,1 49 204,8 208,4 214,6 213,6 220 237,7 241,5 222 224,2 241,3 232,5 247,4 4,6 5,5 7 10,3 7 7,5 5,9 6 6,1 7,7 7,3 7,4 30,3 27,8 34,7 30 23,4 27,1 19,9 31,6 33,1 36,7 34,8 38,3 From 50 to 54 years old 383,5 374,4 385,4 382,5 395,2 415,1 390,4 394,6 395,7 403,4 434,8 442,4 46,3 45,2 47,9 54,4 59,2 55,3 46,9 44,4 50,6 44,4 40,6 48,5 278,6 276,8 284,4 275,7 275,4 285,9 278,8 293,3 286,9 301,5 324,2 327,7 20,4 17,4 15,8 16 19 24,4 22 17,4 16,7 16,9 21,7 19,4 38,3 35 37,4 36,5 41,6 49,5 42,7 39,4 41,5 40,6 48,4 46,8 From 55 to 59 years old 529,5 543,1 550,2 533 561,9 564,8 556,9 563,9 538,9 548,3 553 548,9 53,7 53,9 49,7 49,4 43,4 40,5 44,1 40,8 45,7 40,6 41,7 45,5 394,4 403,7 410,6 400,4 425,3 430,3 412,7 425,6 401,5 420,1 416,6 420,6 33 34,9 40,7 36,9 42,4 43,6 41,8 40,5 40,4 40,9 47,2 36,9 48,4 50,6 49,1 46,3 50,8 50,4 58,3 57 51,3 46,6 47,5 45,9 From 60 to 64 years old 783,6 806,2 803,3 818,8 833,8 826,5 816,2 816,6 826,3 823,6 833,6 858,5 69,9 66,1 66,2 68,8 71,7 72,2 67 57,2 58,9 51,2 48,2 55,2 545,8 554 558,6 569,7 578,3 567,7 563,2 574,5 579,1 586,9 603,9 622,8 89,3 96,2 90 90 98,2 101,9 109,4 102,1 102,8 102,7 101,7 95,7 78,6 89,8 88,4 90,3 85,5 84,7 76,6 82,8 85,5 82,8 79,8 84,8 From 65 to 69 years old 1.289,3 1.286,8 1.266,7 1.278,9 1.248,7 1.260,9 1.230,8 1.241,4 1.217,8 1.234,1 1.223,6 1.234,3 89,6 98,9 91,5 93,1 93,1 98,9 98,4 95 97,7 101,7 101,4 95,1 848 838,5 840,5 842,2 822,1 813,4 798,8 818,1 779,6 807,1 796,8 811,5 201,7 200 195,2 205,4 203,8 223,8 209,2 206,5 220,7 210,5 205,1 202,8 150,1 149,4 139,5 138,2 129,8 124,9 124,4 121,7 119,9 114,8 120,3 124,9 70 and over 3.899,2 3.864,6 3.854,4 3.819,4 3.823,1 3.788,2 3.797,2 3.766,8 3.773,7 3.739,7 3.730,4 3.706,8 237,4 239,4 237,1 233,5 237 227,8 239,4 241,8 243,5 243,2 241,2 229,8 1.715,6 1.696,3 1.691,6 1.674,4 1.673,8 1.668 1.661,8 1.638,2 1.628,8 1.634,9 1.620,4 1.594,9 1.771,8 1.757,1 1.761,6 1.739,5 1.740,2 1.733,4 1.732,5 1.729,2 1.750,3 1.715,4 1.719,4 1.728,5 174,5 171,8 164,1 171,9 172,1 158,9 163,5 157,6 151 146,2 149,4 153,6 Notas: In the first quarter of 2020, as a consequence of the declaration of the high alert period (Royal Decrees 463/2020 and 487/2020) caused by the COVID-19 pandemic, the sample size of the first EPA interviews in weeks 11 to 13 has been lower than in other quarters, meaning that the variation coefficients for the most disaggregated estimates may be higher than usual. We recommended that you consult the related INEbase tables coeficientes de variación. Fuente: